Upright piano (đàn piano đứng) và grand piano (đàn piano lớn) là 2 lại đàn piano cơ được dùng rất phổ biến hiện nay. Ngoài sự khác nhau về kích cỡ, hình dạng và giá thành thì bên trong, sự khác biệt cơ bản nhất giữa 2 dòng đàn này nằm ở cơ chế hoạt động, phím đàn và bàn đạp.
So sánh sự khác nhau giữa upright piano và grand piano
Hoạt động
Trong cây đàn piano lớn, các dây đàn nằm ngang và có thiết kế búa đàn tác động vào dây từ bên dưới. Các phím, action, và búa chuyển động là nhờ vào trọng lực, giúp người chơi kiểm soát âm thanh tốt hơn và các phím cũng nhạy hơn. Chưa kể, action grand piano còn có nhiều tính năng cao cấp hơn ví dụ như một đòn bẩy lặp lại để hỗ trợ trong việc duy trì tốc độ khi chơi piano.
Còn trong đàn piano đứng, các dây đàn được lắp đặt theo chiều dọc và búa tác động vào dây đàn từ phía bên cạnh, do vậy không tận dụng hết tác dụng của lực hấp dẫn. Dẫn đến trường hợp, nếu bạn chơi các note lặp lại nhiều lần thì âm thanh sẽ chậm hơn một chút so với grand piano.
Phím
Grand piano có phím linh hoạt hơn, cung cấp đòn bẩy lớn hơn, từ đó cho phép người chơi liên lạc tốt hơn và kiểm soát chính xác hơn trong diễn đạt âm. Mặc dù phần mà bạn nhìn thấy của các phím không khác nhau về chiều dài, nhưng tổng chiều dài của phím đàn grand piano dài hơn đáng kể so với đàn upright piano.
Đó là lý do chính tại sao một cây đàn piano lớn luôn cho giai điệu nhất quán hơn đàn piano đứng. Ngoài ra, Keys đàn piano đứng ngắn hơn so với đàn piano lớn, touch cũng không tốt như cây đàn piano grand. Từ đó dẫn đến việc kiểm soát âm thanh tinh tế và thể hiện âm nhạc khó khăn hơn.
Bàn đạp
Grand piano có ba bàn đạp: Corda Una, Sostenuto Pedal và Damper Pedal. Trong cây đàn piano lớn, tất cả ba bàn đạp đều được thiết kế để sử dụng theo đúng chức năng ban đầu.
- Corda Una: Bàn đạp bên trái được gọi là bàn đạp mềm, thay đổi toàn bộ bàn phím hơi sang bên phải, vì vậy mà các búa có thể tác động vào một hoặc hai trong số hai hay ba dây tạo ra từng nốt nhạc . Điều này khiến cho giai điệu nhẹ nhàng hơn vì dây ít bị va đập.
- Sostenuto: Đây là bàn đạp giữa và ít được sử dụng nhất khi chơi Piano, với công dụng để làm nhỏ tiếng khi chơi, đặc biệt đối với đàn piano cơ không có nút chỉnh âm lượng.
- Damper: pedal duy trì. Đây là pedal được sử dụng phổ biến nhất, nằm ở ngoài cùng bên phải, có chức năng làm tiếng đàn ngân vang hơn. Khi bạn bấm 1 phím bất kì trên đàn rồi dậm pedal 3, sẽ thấy âm thanh ngân dài hơn, vang hơn so với khi không dậm, còn khi bạn đàn nhiều nốt liên tục và dậm pedal sẽ thấy âm thanh giữa các nốt ngân liền chồng lên nhau, chứ không có cảm giác rời rạc.
Upright piano cũng có ba bàn đạp như grand piano nhưng trong nhiều trường hợp, bàn đạp bên trái và bàn đạp giữa không có tác dụng nhiều như trên đàn piano lớn.
- Corda Una: Trên cây đàn piano đứng thẳng, bàn đạp bên trái không thay đổi các Action ngang. Khi bàn đạp được kích hoạt, búa di chuyển gần hơn với dây đàn, do đó có ít khoảng cách búa để swing. Do đó, thay vì đánh ít dây, búa tấn công cả ba hoặc hai dây của từng note nhạc với lực không mạnh, dẫn đến kết quả là âm thanh nhỏ hơn.
- Sostenuto: thật khó để tìm thấy chức năng Sostenuto trong một cây đàn piano đứng.
- Damper: Pedal Damper hoạt động theo cách tương tự như grand piano. Tuy nhiên, với đàn piano đứng, khi bạn dậm pedal quá lâu sẽ gây cảm giác vang ồn, khá khó chịu.
