Đàn piano cơ hay còn gọi là đàn piano acoustic được làm từ nhiều nguyên liệu thiên nhiên như gỗ, lông cừu, vải nỉ,…Vì vậy, với điều kiện khí hậu như ở Việt Nam nóng và ẩm, đàn piano cơ rất nhạy cảm và dễ bị ảnh hưởng bởi độ ẩm và nhiệt độ. Vì vậy, dưới đây là một số lưu ý để sử dụng và bảo quản đàn piano cơ có được âm thanh tốt, tuổi thọ bền lâu.
Cách đặt đàn
Không nên đặt đàn quá áp sát vào tường:
- Chú ý tạo một khoảng trống phía sau vì nếu đàn quá áp sát vào tường sẽ không đảm bảo được sự thông thoáng cần thiết có thể làm cho hơi ẩm ngưng tụ phía sau tấm phát tiếng và hạn chế độ vang của đàn. Chưa kể, đặ piano sát tường sẽ tạo điều kiện cho chuột bọ, gián chui vào làm tổ gây hại cho tấm phát tiếng và phần đàn gỗ phía sau.
Không để đàn ở gần vị trí nóng ẩm, như bể nước, nhà tắm, nhà bếp…
- Nếu để gần vị trí nóng ẩm tăng cao sẽ tác động đến đàn piano như bị mốc, dây chùng, sét dẫn tới đứt dây, dính phím, dính búa (do nỉ hút hơi ẩm phình to ra), búa bị ẩm, tiếng đàn nghe không còn vang và “thánh thót” nữa.
- Lời khuyên: nên đặt đàn ở không gian thông thoáng, không ẩm thấp, tránh ánh nắng mặt trời chiếu vào trực tiếp, không gian đặt đàn nên có những vật cản để hút âm thanh như bàn ghế, kệ sách,…
Sấy khô vào mùa mưa ẩm
Sấy khô vào mùa mưa ẩm sẽ giúp những bộ phận được cấu tạo bằng dạ ở trong đàn giữ được trạng thái tiêu chuẩn bởi dạ gặp độ ẩm cao sẽ hút nước và trương lên sẽ làm cho các khớp chuyển động bị kẹt. Những gia đình đặt đàn ở trong phòng có máy lạnh thì tuỳ theo mức sử dụng máy lạnh có thường xuyên hay không để mà cắm ống sấy hoặc theo dõi khi thấy độ nhạy của phím kém, búa kẹt thì cắm 24h/24h. Trong điều kiện độ ẩm Việt Nam nói chung, người ta thường sử dụng ống sấy có xuất xứ từ Trung Quốc, điện năng tiêu thụ 20w (bằng một bóng đèn nhỏ).
Tuy nhiên, bạn cũng không nên cắm ống sấy quá nhiều, 24h/24h hết tháng này sang tháng khác, năm này sang năm khác, ngay cả trong mùa khô vì cắm ống sấy quá nhiều sẽ làm đàn bị khô, gỗ, dạ và búa đàn bị ngót quá sẽ làm đàn bị đanh tiếng, các chốt giữ dây sẽ bị lỏng do gỗ bị ngót. Đàn piano được bảo quản lý tưởng ở nhiệt độ 15oC ~ 25oC, và độ ẩm 40% ~ 70%.
Kiểm tra dây
Nếu đàn piano có tần suất sử dụng thấp (khoảng 60phút/ngày) thì hàng năm nên cho thợ chuyên môn kiểm tra một lần để lên dây, chỉnh lại máy. Việc chỉnh dây định kỳ giúp cho dây đàn ổn định về cao độ, phím đàn và máy đàn hoạt động tốt, búa đàn làm cân bằng âm sắc, phát hiện và điều trị ngay những bệnh thường gặp ở piano: dính búa, dính phím, chuột phá hoại, đàn luôn đẹp và sạch sẽ.
Thời gian nên chỉnh dây định kỳ
- Đàn mới: nên chỉnh dây 6 tháng 1 lần trong 2 năm đầu tiên vì thời gian này dây đàn mới chưa co giãn ổn định.
- Đàn cũ: nên chỉnh dây 6 tháng 1 lần trong 1 năm đầu (lưu ý: nếu đàn cũ mà dây thay mới thì cũng nên chỉnh dây như đàn mới), và sau đó tối thiều 1 năm chỉnh dây 1 lần.
Hạn chế đặt vật nặng lên nóc
Đặt vật nặng lên đàn có thể tạo ra tạp âm nếu sàn nhà bạn không cân bằng. Chưa kể nếu vô ý để nước đổ vào bên trong, sẽ chảy trực tiếp vào búa dạ của đàn. Búa sẽ bị trương lên và bắt buộc phải thay thế. Chi phí thay búa rất cao và vấn đề lớn hơn là đôi khi không có linh kiện đúng chủng loại để thay và đàn sẽ mất đi hoàn toàn giá trị
Vệ sinh đàn piano
Những chất lỏng có hại cho gỗ sẽ là các tác nhân có ảnh hưởng xấu đến độ bền của đàn.
Thường xuyên làm vệ sinh, lau bụi bẩn vì bụi bẩn lâu ngày không những làm mất vẻ đẹp của đàn mà còn bám váo phía trong máy móc làm lờn búa, gây tạp âm khi đàn. Khi sử dụng những chất tẩy rửa chuyên dụng ở dạng xịt, tốt hơn hết bạn nên xịt vào khăn lau mềm, tránh xịt trực tiếp vào đàn.
Không để mối, kiến, gián, đặc biệt là chuột vào trong đàn. Với đàn có xuất xứ từ Nhật, dưới pedal đàn có duy nhất 3 lỗ nhỏ là nơi duy nhất chuột có thể vào. Nên nhét miếng mút vào đó để chuột không chui vào và thỉnh thoảng nên kiểm tra xem miếng mút có còn không. Nếu phát hiện thấy có tiếng chuột bên trong đàn thì nên gọi ngay thợ chuyên môn.
